نخست وزیر هند با هدایای فارسی به آسیای میانه می‌رود

به گزارش ایرنا، نارندرا مودی سفر خود را به آسیای میانه در تاریخ ششم جولای (15 تیر) آغاز می کند و در مدت هشت روز به ترتیب از کشورهای ازبکستان، قزاقستان، روسیه ، تاجیکستان، ترکمنستان و قرقیزستان دیدن می کند.

چنین سفری در تاریخ هند، پیش از این تنها توسط 'جواهر لعل نهرو' اولین نخست وزیر هند در ماه ژوئن 1955 یعنی 60 سال پیش صورت گرفته بود. نهرو در سفرش به روسیه، کشورهای آسیای میانه را که در آن زمان، جمهوریهای وابسته به اتحاد جماهیر شوروی بودند، با قطار پیمود.

مودی برای اثبات حسن نیت خود، قرار است در این سفر، اشیای تاریخی و فرهنگی به میزبانانش هدیه کند که در میان آنها گزیده ای از آثار ادبی هند که برای این سفر به فارسی ترجمه شده است نیز وجود دارد.

کپی بخش هایی از کتاب تاریخ آیینه اکبری، سکه هایی از دوره امپراتوری کوشانی و مجسمه های تاریخی آن دوران، از جمله هدایای نخست وزیر هند به سران کشورهای آسیای میانه خواهد بود.

«جلال الدین محمد اکبر» معروف به «اکبرشاه گورکانی» که طی سالهای 1556 تا 1605 میلادی بر هند حکومت کرد، سومین پادشاه از سلسله گورکانیان یا امپراتوری مغولی هند است که در هندوستان با نام مغول اعظم یا اکبر کبیر نامیده می شود. او یکی از محبوبترین و تاثیرگذارترین پادشاهان هند به شمار می رود.

زبان رسمی سلسله گورکانی هند، فارسی بود و در دوره اکبرشاه که مادری، ایرانی داشت، ادبیات فارسی و هنر در هندوستان به اوج شکوفایی خود رسید. یکی از مهمترین آثار ادبی دوره او، کتابی به نام «اکبرنامه» در باره زندگی خود او است که توسط « ابوالفضل ابن مبارک»، وزیرش نوشته شده است. ابوالفضل که یکی از 9 جواهر دربار خوانده می شد، کتاب دیگری نیز به دستور اکبرشاه تالیف کرد که به « عین اکبری» مشهور است.

اکبرنامه به دلیل سبک نگارش و ثبت وقایع تاریخی، منبع ادبی و تاریخی باارزشی به زبان فارسی محسوب می شود.

منابع خبری هند تاکنون بخش هایی که درباره فتحپور سیکری در اکبرنامه (آیینه اکبری) آمده و سکه های کوشانی را به طور قطع جزو هدایای نخست وزیر عنوان کرده اند.

امپراتوری کوشانی همسایه شرقی امپراتوری ایران در دوره اشکانیان بود که از سال ۶۰ تا ۳۷۵ میلادی توسط قوم کوشان بر آسیای میانه و شمال هند فرمانروایی می کردند. قلمرو کوشانیان در سدهٔ سوم میلادی به دست ساسانیان افتاد. در این امپراتوری، دین بودایی رواج داشت و تندیس های بودای بامیان افغانستان یادگار آن دوره است. سکه ها و مجسمه های دوره کوشان اکنون در موزه ملی دهلی نگهداری می شود.

انگیزه های هند برای گسترش روابط با آسیای میانه

سفر نخست وزیر هند به آسیای میانه در حالی صورت می گیرد که چین تمرکز بیشتری بر این منطقه دارد و حضور امریکا در افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی در حال کمرنگ شدن است.

مودی در میانه سفر خود برای شرکت در اجلاس اقتصادهای نوظهور بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و افریقای جنوبی) به روسیه خواهد رفت. این اجلاس روزهای 9 و 10 ژوییه - 18 و 19 تیر- در شهر روسی «اوفا» برگزار می شود.

صاحبنظران هندی انتظار دارند این سفر دوره ای به تبیین و تحکیم سیاست راهبردی هند در قبال کشورهای آسیای میانه منجر شود. آنها می گویند دهلی نو دلایل متعددی برای تقویت روابط خود با آسیای مرکزی دارد.

علاوه بر دلایل اقتصادی و تامین انرژی، گسترش پدیده افراطی گری و نفوذ داعش در کشورهای منطقه موجب نگرانی هند شده است.

به گفته منابع خبری، در این سفر علاوه بر همکاری هند با کشورهای آسیای میانه در زمینه انرژی و مسایل امنیتی، چارچوب همکاریهای منطقه ای برای ایجاد ثبات در افغانستان نیز مورد بررسی قرار می گیرد.

خط انتقال پل خمری که برای انتقال انرژی از استان بغلان شمالی به کابل توسط هند ساخته شد، نمادی از گسترش همکاری هند و ازبکستان در زمینه افغانستان است.

تاجیکستان نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی اش برای سیاست آسیای مرکزی هند بسیار حیاتی است به ویژه آنکه تنها پایگاه نظامی خارجی هند در منطقه «عینی» تاجیکستان قرار دارد.

به نوشته رسانه های هندی، در جریان دیدار 'مودی' از ترکمنستان و قزاقستان، موضوع همکاری های حوزه انرژی مطرح خواهد شد. این انرژی ها شامل انرژی اتمی، نفت و گاز است.

همچنین، امکان انجام همکاری های فضایی در این دیدارها مورد بررسی قرار می گیرد.

تداوم رقابت با چین

مهمترین هدف این سفر تحکیم روابط راهبردی و همکاری در حوزه انرژی، صادرات و رقابت با چین در منطقه عنوان شده است.

'شی جین پینگ' رییس جمهوری چین نیز در سال 2013 از همه این کشورها دیدن کرده بود. در این سفر اعطای میلیاردها دلار وام به این کشورها برای ایجاد زیرساخت های انتقال انرژی اعلام شد. یک سال پس از آن، روسیه و چین از ساخت خط لوله گاز 400 میلیارد دلاری پرده برداشتند که میان همه کشورهای آسیای میانه کشیده می شود.

مودی که به تازگی از چین دیدار کرده، اکنون می تواند امکان احیای جاده ابریشم و کار در منطقه آسیای میانه، با همکاری چین را بررسی کند.

'اس.جی. شانکار' قائم مقام وزارت امور خارجه هند در پکن، درباره کمربند اقتصادی جاده ابریشم یا «یک کمربند، یک راه»، به خبرنگاران گفته بود که این موضوع باید بطور گسترده میان هند و چین مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.
سفر مودی به منطقه آسیای میانه از این نظر مهم تلقی می شود که وی از بیشتر کشورهایی که در برنامه جاده ابریشم چین هستند؛ دیدن می کند.